Zowel op de Nederlandse televisie als op online streamingsdiensten zijn series te vinden met veel diversiteit in de representatie van gender. Spangas was de eerste Nederlandse serie met een non-binair personage en de Netflix-hit Heartstopper bevat een transgender personage. Hoe kijken jongeren naar deze en andere televisieseries en hoe representatief is het televisieaanbod in Nederland eigenlijk?
Toen ik zelf jong was (nog niet zo lang geleden), waren er geen non-binaire personages op televisie. Sterker nog, ik had nog nooit van die term gehoord. En ik ben nog maar 28, dus we hebben het over een verandering die zich binnen maximaal tien jaar heeft voorgedaan.
Langzame ontwikkeling binnen televisielandschap
Op het internet is het gemakkelijk informatie te vinden over gender en kom je ook snel diverse personages tegen in verhalen. Televisie loopt vaak achter op het internet. Het is nou eenmaal een langzamer medium. Binnen een minuut kun je een bericht plaatsen op het internet, maar een televisieserie gaat een productie van maanden tot jaren achter, en dan hebben we het nog niet eens over een uitzendschema en de beruchte kijkcijfers.
Representatief televisielandschap
Toch is het belangrijk dat ook televisie zich aanpast aan de veranderende samenleving. Dat is zelfs een van de pijlers van de Nederlandse publieke omroep. Dit staat daarover op de website van de NPO:
“De publieke omroep is dagelijks van waarde voor de Nederlandse samenleving. Met een veelkleurig programma-aanbod geven we invulling aan onze wettelijke taakopdracht, om een brede, voor iedereen toegankelijke publieke omroep te zijn.” NPO
Als we kijken naar de publieke omroep, zien we echter nog veel overblijfselen van de verzuiling van de tweede helft van de 20e eeuw. Er is een omroep voor de evangelische gemeenschap (EO), een omroep voor ouderen (Omroep MAX), een omroep voor liberaal protestanten (VPRO). Hoewel door fusies van verschillenden omroepen (BNNVARA, AVROTROS) verschillende groepen bij elkaar zijn gevoegd, zien we nog steeds een vrij versnipperd medialandschap wanneer we naar televisie kijken.
Bewegen naar inclusiviteit
Willen we een publieke omroep en televisielandschap dat echt inclusief is, dan hebben we niet voor elke groep in de samenleving een omroep of zender, maar is elke groep vertegenwoordigd binnen elke omroep en op elke zender. Op die manier stappen we uit mediabubbels en gaan we meer begrip krijgen voor een ander.
Discussie in de klas
Heb je het in de klas over het televisielandschap, vraag dan eens hoeveel leerlingen zichzelf herkennen in de programma’s op tv. Kijken leerlingen überhaupt nog naar tv en wat zijn de redenen dat ze dat wel of niet doen? Op welke manieren zou het televisielandschap volgens hen inclusiever gemaakt kunnen worden? En vergelijk samen eens programma’s van verschillende omroepen. Op welke manier zie je de idealen van een omroep terug in de manier waarop personen worden gepresenteerd? Wat zouden omroepen anders kunnen doen?